Wewnątrzszkolny System

Doradztwa Zawodowego
w Szkole

Podstawowej nr 3

w Redzie

I. Podstawy prawne programu

Prowadzenie działań związanych z doradztwem zawodowym w przedszkolach, szkołachi placówkach regulują m. in. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, w której zapisano, że system oświaty zapewnia przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia oraz Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r., wymieniając zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego oraz zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej jako jedne z podstawowych form działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Szczegółowe regulacje wprowadzają rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej, m.in. w sprawie doradztwa zawodowego, w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół oraz w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

II . Charakterystyka programu realizowanego w roku szkolnym 2018/2019

Prezentowany program przeznaczony jest do realizacji w szkole podstawowej oraz  gimnazjum. Uczestnikami są uczniowie klas I - VIII szkoły podstawowej oraz  III gimnazjum.

 1.     Orientacja zawodowa i doradztwo zawodowe dla uczniów są realizowane:

• podczas grupowych zajęć związanych z doradztwem zawodowym prowadzonych przez doradcę zawodowego ( w kl. VII i VIII) które wynikają z ramowych planów nauczania;

• podczas: zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, wspomagania uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami, prowadzonych przez doradcę zawodowego, nauczycieli i wychowawców – m.in. na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, zajęciach z wychowawcą i innych zajęciach, a także w formie indywidualnych porad i konsultacji prowadzonych przez pedagoga szkolnego lub innych specjalistów, wychowawców, nauczycieli.
• podczas innych działań związanych z doradztwem zawodowym realizowanych w szkole (jak np. szkolne targi edukacyjne, projekty edukacyjne) lub poza nią (np. udział w targach edukacyjnych, festiwalu zawodów, w wizytach zawodoznawczych w zakładach pracy).

2.  Główny cel realizacji  orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego w szkole.

Cele orientacji zawodowej w klasach I–III:

• wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy,
•  rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy  i edukacji,
• stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz pasji.

Cele orientacji zawodowej w klasach IV–VI:

•  poznawanie własnych zasobów,
•  zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami i rynkiem pracy,
• kształtowanie pozytywnej i proaktywnej postawy uczniów wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zdolności, zainteresowań oraz pasji.

Cele doradztwa zawodowego w klasach VII–VIII szkoły podstawowej i III gimnazjum:

• przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania przy wsparciu doradczym decyzji edukacyjnych i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów oraz informacje na temat rynku pracy i systemu edukacji.

  3. Działania związane z doradztwem zawodowym w szkole  kierowane  do: uczniów,             rodziców i nauczycieli.

A. Działania skierowane do uczniów:

• udzielanie porad i konsultacji indywidualnych;
• prowadzenie zajęć grupowych związanych tematycznie z obszarami:
  - poznawanie własnych zasobów;
  - świat zawodów i rynek pracy;
  - rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie;
  - planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych;
• aranżowanie sytuacji sprzyjających poznawaniu własnych zasobów np. poprzez udział  w konkursach, przygotowywanie określonych zadań na zajęcia przedmiotowe, udział w organizowaniu uroczystości i imprez szkolnych;
• określanie potencjału edukacyjno-zawodowego;
• organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
• stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak np. targi edukacyjne;
• umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych;
• umożliwienie dostępu do informacji edukacyjno-zawodowej poprzez strony internetowe szkoły,  tablice informacyjne,
• organizowanie kącików zawodoznawczych, np.  w salach edukacji wczesnoszkolnej;
• umożliwianie uczniom udziału w tzw. lekcjach zawodoznawczych organizowanych przez szkoły ponadpodstawowe zawodowe;

• udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych e-zasobów) ułatwiających samopoznanie, podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych;

 B.    Działania  kierowane do nauczycieli, wychowawców, specjalistów:

• umożliwienie udziału w szkoleniach i kursach z zakresu doradztwa zawodowego;
• prowadzenie lekcji otwartych;
• udostępnianie zasobów z obszaru doradztwa zawodowego;
• wspieranie w realizacji zadań doradztwa zawodowego.

 C.    Działania  kierowane do rodziców:

• prowadzenie konsultacji dotyczących decyzji edukacyjno-zawodowych uczniów;
• informowanie o targach edukacyjnych;
• udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych (między innymi poprzez: , stronę www szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne, dziennik);
• włączanie rodziców w miarę możliwości w szkolne działania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym ( np. w roli ekspertów).

4. Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym

W  realizację działań związanych z doradztwem zawodowym zaangażowani są wszyscy członkowie rady pedagogicznej: dyrektor, nauczyciele wychowawcy, nauczyciele (w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej), nauczyciel-wychowawca w świetlicy szkolnej, nauczyciel-bibliotekarz, specjaliści (m.in. pedagog, psycholog) oraz inne osoby zatrudnione  w szkole, np. pielęgniarka szkolna.

Zakresy działań z obszaru doradztwa dla poszczególnych osób i formy organizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego:

Dyrektor:

• odpowiada za organizację działań związanych z doradztwem zawodowym;

• wspiera kontakty pomiędzy uczestnikami procesu orientacji zawodowej oraz doradztwa zawodowego w szkole a instytucjami zewnętrznymi;

• zapewnia warunki do realizowania w szkole zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;

• organizuje w szkole wspomaganie realizacji działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego poprzez planowanie i przeprowadzanie działań mających na celu poprawę jakości pracy placówki w tym obszarze.

Doradca zawodowy:

•  określa mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;

•  pomaga uczniom w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;

•  prowadzi zajęcia z  doradztwa zawodowego oraz zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;

•  wspiera nauczycieli, wychowawców, specjalistów i rodziców w realizacji działań związanych  z  doradztwem zawodowym;

• prowadzi doradztwo indywidualne dla uczniów.
• systematycznie diagnozuje zapotrzebowanie uczniów, rodziców i nauczycieli na działania związane z doradztwem zawodowym;
• planuje, koordynuje, monitoruje i prowadzi ewaluację oraz promuje działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez szkołę we współpracy z wychowawcami, nauczycielami i specjalistami;
• gromadzi, aktualizuje i udostępnia informacje edukacyjne i zawodowe właściwe dla danego poziomu kształcenia;
• współpracuje z dyrektorem szkoły, realizując zadania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
• gromadzi, aktualizuje i udostępnia zasoby związane z orientacją zawodową oraz doradztwem zawodowym
• współpracuje ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucjami działającymi na rynku pracy i partnerami z otoczenia społeczno-gospodarczego w celu realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego.

Wychowawcy:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
•  włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
•  realizują tematy związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych;
•  wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;
•  współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich dzieci;
•  współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele (w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej):

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
• współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizowania zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów; 
• przygotowują uczniów do udziału w konkursach np. zawodoznawczych;
• mogą prowadzić koła zainteresowań, zajęcia dodatkowe;
• organizują w sali edukacji wczesnoszkolnej kąciki zawodoznawcze;
•  współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Specjaliści:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• włączają treści z zakresu orientacji zawodowej i zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia dla uczniów;
• współpracują z wychowawcami klas w ramach realizowania działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
• włączają się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych (informacje dotyczące ucznia wynikające z pracy specjalisty);
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele-wychowawcy w świetlicy szkolnej:

• włączają w zajęcia realizowane w świetlicy szkolnej treści z zakresu orientacji zawodowej;
• rozpoznają i wspierają w rozwoju zdolności i uzdolnienia uczniów;

Nauczyciel-bibliotekarz:

• współpracuje z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• opracowuje, aktualizuje i udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego;
• włącza się w organizowane przez szkołę i instytucje zewnętrzne wydarzenia z zakresu doradztwa zawodowego.

5.     Działania placówek współpracujących ze szkołą w obszarze doradztwa zawodowego:

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne (PPP):

• diagnozowanie predyspozycji, zainteresowań zawodowych uczniów;
• udzielanie pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształcenia i kariery;
• tworzenie sieci doradców zawodowych i osób zainteresowanych doradztwem zawodowym.

Szkoły ponadpodstawowe (szkoły programowo wyższe):

• udzielanie osobom zainteresowanym informacji na temat oferty edukacyjnej i zawodowej oraz zasad rekrutacji, itp.;
• organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym szczególnie dla klas VIII i III gimnazjum;  organizowanie Dni Otwartych dla uczniów.

Centra kształcenia ustawicznego (CKU), Cechy rzemiosł różnych i przedsiębiorczości, izby rzemieślnicze:

• informowanie uczniów ostatnich klas o możliwości odbywania zajęć praktycznych lub praktyk zawodowych.

 Urzędy pracy, centra informacji i planowania kariery zawodowej:

• informowanie o zmianach i trendach na lokalnym i krajowym rynku pracy;
• przedstawianie prognozy zapotrzebowania wśród pracodawców na pracowników;
• udostępnianie zasobów informacji edukacyjnych i zawodowych;
• współorganizowanie przedsięwzięć z zakresu doradztwa zawodowego;
• udostępnianie publikacji m.in. na temat sytuacji na rynku pracy;
• współorganizowanie spotkań informacyjno-doradczych, np. dotyczących sytuacji na lokalnym rynku pracy.

 6.    Osiągnięcia ucznia na poszczególnych etapach edukacyjnych.

• Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole wskazuje zawody wykonywane przez rodziców i osoby z najbliższego otoczenia, wyjaśnia czym zajmuje się osoba wykonująca dany zawód.
• W kl. I – III uczeń przedstawia charakterystykę wybranych zajęć i zawodów ludzi znanych z miejsca zamieszkania i zawodów użyteczności publicznej ( nauczyciel, lekarz, policjant, strażak itp.).
• Uczeń po ukończeniu szkoły podstawowej i gimnazjum potrafi:

- dokonać adekwatnej oceny,

- rozpoznać mocne i słabe strony,

- wymienić zdolności, zainteresowania i umiejętności,

- racjonalnie planować ścieżkę edukacyjno- zawodową,

- dostosować się do zmian,

- wybrać szkołę ponadgimnazjalną / ponadpodstawową  z jego zainteresowaniami,

- współpracować w zespole,

- sprawnie się komunikować,

- przewidzieć skutki działań,

- zna źródła informacji edukacyjno -  zawodowej.

7.  Monitoring i ewaluacja wewnętrzna WSDZ

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego oraz roczny plan doradztwa są monitorowane. Monitoring stanowi podstawę do okresowej ewaluacji i koniecznych modyfikacji WSDZ. Ewaluacja przeprowadzana jest na  koniec roku szkolnego w formie sprawozdania z przeprowadzonych działań.

Roczny  plan ogólnoszkolnych działań doradczych

Plan w trakcie realizacji może być zmieniany, weryfikowany i aktualizowany                                 

w porozumieniu z Dyrektorem Szkoły.

  Opracowanie:

                                                                                                Barbara Kisiel